Σμηνουργία μελισσών

Σμηνουργία, αποκαλείται στη μελισσοκομία το σμήνος μελισσών το οποίο κατά την άνοιξη, με δική του πρωτοβουλία, εγκαταλείπει την κυψέλη μαζί με την παλαιά βασίλισσα, οδεύοντας προς τη δημιουργία μιας καινούργιας αποικίας. Η σμηνουργία ή αλλιώς αφεσμός όπως λέγεται, είναι ο φυσικός τρόπος αναπαραγωγής των αποικιών των μελισσίων και είναι απαραίτητος για τη διαιώνιση του είδους.

Λίγες ώρες πριν από τη σμηνουργία οι εργάτριες αλλάζουν συμπεριφορά , κυνηγούν τη βασίλισσα, και την τραβούν προς τα έξω. Λίγο πριν βγει από το κελί της η νέα βασίλισσα, η παλαιά εγκαταλείπει την κυψέλη. Την παλαιά βασίλισσα ακολουθεί τμήμα των εργατριών και των κηφήνων, σε μία προσωρινή εγκατάσταση, συνήθως κάποιο κλαδί δέντρου. Οι εργάτριες μαζί με τη βασίλισσα κατευθύνονται και σχηματίζουν ένα τσαμπί. Μόλις σχηματιστεί το τσαμπί οι ανιχνεύτριες εργάτριες πετούν και αρχίζουν να ψάχνουν για τη μόνιμη κατοικία του μελισσίου.

Συνήθως οι περισσότερες εργάτριες του σμήνους είναι νεαρής ηλικίας και περίπου το 70% των εργατριών είναι ηλικίας μικρότερης των 10 ημερών. Το μεγάλο ποσοστό των νεαρών εργατριών δίνει το πλεονέκτημα στο σμήνος να μπορεί να αρχίσει ένα μελίσσι με μέλισσες που θα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, παράγοντα πολύ σημαντικό για την επιβίωση του καινούργιου μελισσιού. Οι καινούργιες εργάτριες θα εκκολαφθούν στην καινούργια φωλιά 21 μέρες μετά από την εγκατάσταση του σμήνους. Σε αντίθεση, το μητρικό μελίσσι περιέχει περισσότερες παλιές μέλισσες, αλλά επειδή σύντομα θα εκκολαφθούν νέες εργάτριες από το γόνο, θα αποκτήσει και αυτό νεαρές εργάτριες. Επίσης μαζί με το σμήνος υπάρχει και κάποιος αριθμός κηφήνων, που κατά γενικό κανόνα είναι μικρός,  περίπου 1% του πληθυσμού του σμήνους.